Các phương pháp thống kê chất lượng sản phẩm
Sự cần thiết phải nâng cao chất lượng sản phẩm của doanh nghiệp.
– Nâng cao chất lượng sản phẩm là vấn đề cơ bản quyết định khả năng tồn tại và phát triển của doanh nghiệp
– Nâng cao chất lượng sản phẩm là một hình thức quảng cáo hữu hiệu, không mất tiền đối với các cơ sở sản xuất.
– Nâng cao chất lượng sản phẩm sẽ giảm chi phí cho việc sửa chữa sản phẩm hỏng trong thời gian bảo hành.
– Tăng thêm khả năng tiêu thụ sản phẩm, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm.
– Tăng thêm lợi nhuận cho doanh nghiệp.
Như vậy đảm bảo và nâng cao chất lượng sản phẩm là một yêu cầu khách quan của tất cả các doanh nghiệp, các ngành sản xuất. Nghiên cứu thống kê chất lượng sản phẩm là điều kiện cần thiết trong công tác quản lý sản xuất và quản lý kinh tế.
Các phương pháp thống kê chất lượng sản phẩm.
1. Phương pháp thống kê chất lượng sản phẩm trong trường hợp SP có phân chia thành cấp chất lượng.
Để thống nhất trong quá trình nghiên cứu, chúng ta qui ước: sản phẩm tốt nhất là loại 1, trung bình là loại 2, và kém nhất là loại 3.
a. Phương pháp hệ số phẩm cấp
Phương pháp này được tính riêng cho từng loại sản phẩm và thực hiện qua các bước sau:
Hệ số phẩm cấp là chỉ tiêu tương đối phản ánh sự biến động về cấp chất lượng sản phẩm kỳ báo cáo so với kỳ gốc (hoặc kỳ thực hiện so với kỳ kế hoạch)
Hệ số phẩm cấp đồng nghĩa với số tương đối động thái phẩm cấp chất lượng sản phẩm hoặc chỉ số chất lượng sản phẩm.
Hc = 1: Chất lượng sản phẩm kỳ báo cáo so với kỳ gốc không thay đổi. Hc> 1: Chất lượng sản phẩm bị suy giảm
Hc< 1: Chất lượng sản phẩm tăng lên.
VD: Có số liệu về tình hình sản xuất sản phẩm X của một doanh nghiệp trong 2 kỳ nghiên cứu
Như vậy chất lượng sản phẩm X của doanh nghiệp kỳ báo cáo so với kỳ gốc đã tăng lên.
b. Phương pháp giá bình quân :
Khi sử dụng phương pháp này phải sử dụng giá so sánh (PC)
Sau khi tính được tỷ trọng từng loại sản phẩm chiếm trong tổng thể, ta so sánh giữa kỳ báo cáo với kỳ gốc (hoặc giữa thực tế với kế hoạch) để thấy được chất lượng sản phẩm của doanh nghiệp tăng lên hay giảm đi để có biện pháp quản lý hữu hiệu hơn.
Hạn chế của phương pháp này là nếu sự biến động phức tạp thì rất khó khăn trong việc rút ra kết luận đúng.
2. Phương pháp thống kê chất lượng sản phẩm trong trường hợp sản phẩm không được phân chia cấp chất lượng.
3. Phương pháp thống kê sản phẩm hỏng
Mặc dù các doanh nghiệp đều mong muốn không có sản phẩm hỏng, song nó vẫn tồn tại với hầu hết các doanh nghiệp. Phấn đấu giảm sản phẩm hỏng là điều cần thiết đối với các doanh nghiệp. Vì rằng, sự tồn tại của sản phẩm hỏng chứng tỏ doanh nghiệp phải chi ra một khoản chi phí lao động sống và lao động vật hoá mà không thu được kết quả gì.
Sản phẩm hỏng của doanh nghiệp sản xuất ra bao gồm:
- Số SP hỏng không thể sửa chữa được (hỏng hoàn toàn)
- Số SP hỏng có thể sửa chữa được
Thống kê sản phẩm hỏng (tỷ lệ sai hỏng) để đánh giá sự biến động của chất lượng sản phẩm. Ta so sánh tỷ lệ sản phẩm hỏng thực tế so với kế hoạch. Tỷ lệ sản phẩm hỏng càng cao thì chất lượng sản phẩm sẽ càng giảm và ngược lại.
Cách tính tỷ lệ sản phẩm hỏng (t)
Khi tính toán đòi hỏi phải có sự thống nhất về phạm vi tính toán giữa tử số và mẫu số. Ví dụ ở tử số tính cho n loại SP khác nhau thì mẫu số cũng được tính cho loại SP đó.