Tâm trạng xã hội là gì? Phân loại, điều kiện hình thành

Khái niệm tâm trạng xã hội

Tâm trạng xã hội là một hiện tượng phổ biến, nảy sinh như một phản ứng tự nhiên, tất yếu của con người đối với những hiện tượng, sự kiện, đã và đang xảy ra trong hiện thực có liên quan mật thiết sự thoả mãn hay không những nhu cầu vật chất hay tinh thần.

Tâm trạng là một trạng thái cảm xúc của cá nhân hay tập thể nó xuất hiện trong tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội như: học tập, lao động, vui chơi, sinh hoạt… Tâm trạng có ảnh hưởng đến quá trình sinh lý của con người: thúc đẩy hoặc ức chế hoạt động, nhiễu loạn quá trình sinh lý và có khi làm cá nhân có hành vi bột phát ngoài ý muốn.

Các loại tâm trạng xã hội

Trong xã hội có nhiều loại tâm trạng khác nhau như: tâm trạng chính trị, tâm trạng nghề nghiệp, tâm trạng sinh hoạt…Tuy nhiên, căn cứ vào các tính chất của tâm trạng xã hội để phân loại:

• Tâm trạng xã hội tích cực: đó là tâm trạng dễ chịu, lạc quan, phấn khởi hân hoan, ảnh hưởng đến thái độ của mọi người, đến quá trình chuyển hóa cơ thể. Nhờ vậy hoạt động tâm lý cũng được nâng cao: con người nhanh trí hơn, tháo vát hơn, quá trình xuất hiện mệt mỏi trong lao động nảy sinh chậm, quan hệ giữa người với người cởi mở hơn, mọi người quan tâm và mong muốn hợp tác với
• Tâm trạng xã hội tiêu cực: đó là tâm trạng bi quan, ủy mị, hoảng loạn, chán chường, buồn bực… Loại tâm trạng này kìm hãm hoạt động của con người, gây một tâm lý nặng nề trong tập thể, trong xã hội. Tâm trạng xã hội tiêu cực làm cho tính tích cực mỗi thành viên bị giảm sút, phản ứng sinh lý cũng như tâm lý bị rối loạn, tư duy rời rạc, luẩn quẩn sinh đãng trí, tính nhạy cảm giảm sút, làm việc chóng mệt mỏi.

Việc khắc phục tâm trạng tiêu cực có thể bằng cách giáo dục ý thức về các giá trị, các định hướng chuẩn mực, bằng việc nêu gương những nhân tố tích cực trong đời sống, bằng việc giáo dục ý thức về sự cần thiết phải đạt tới những mục tiêu có ý nghĩa quan trọng của tập thể.

Những việc làm này sẽ kích thích được những rung cảm tích cực ở mỗi con người làm cho tập thể sảng khoái tinh thần, làm cơ thể khỏe khoắn.

VD: Tại buổi cầu nguyện, những bức tường được dựng lên để tiếp viên bày tỏ cảm xúc với đồng nghiệp xấu số. Trên đó còn có nhiều bức ảnh chụp phi hành đoàn MH17.

“Hãy yên nghỉ, chúng tôi nhớ bạn“, dòng chữ của một tiếp viên lưu lại trên tường ở trung tâm huấn luyện. “Chúng tôi yêu các bạn, những tiếp viên đi chuyến MH370 và MH17“, một dòng tâm sự khác viết.

 inh thần sa sút. Malaysia Airlines suốt nhiều năm qua phải gồng mình trước hai thảm kịch gần đây khiến hãng càng thêm khó khăn hơn. Kế hoạch khôi phục, thứ mà các chuyên gia hàng không nói phải bao gồm cả việc cắt giảm lương, càng làm tăng cảm giác căng thẳng.

Một phi công 43 tuổi cho biết tinh thần của thành viên phi hành đoàn đang sa sút và sự vui tươi thường thấy không còn trên khuôn mặt của họ lúc máy bay hạ cánh nữa. Một tiếp viên từng có 12 năm kinh nghiệm phục vụ cho Malaysia Airlines thì tiết lộ ý định đổi nghề vì không muốn gia đình lo lắng.

Điều kiện hình thành tâm trạng xã hội

Tâm trạng đến với mỗi cá nhân thường bất ngờ không chủ định. V.I. Lênin đã coi: “Tâm trạng là cái gì hầu như là mù quáng, vô thức và không lường trước được” Tâm trạng xã hội có thể được hình thành bằng con đường tự phát hoặc tự giác.

Tâm trạng xã hội chịu sự tác động của yếu tố khách quan và chủ quan, nó được tồn tại trong một thời gian nhất định. Nó có nguồn gốc từ hiện thực xã hội, nó vừa phản ánh thực tại xã hội, vừa phản ánh nhu cầu nguyện vọng của quần chúng. Vì vậy muốn hình thành tâm trạng xã hội tích cực thì cần phải tìm hiểu nguyện vọng của quần chúng, nắm bắt được những nhu cầu của họ, qua đó xác định được tác động của cuộc sống hiện thực đối với họ.

Việc hình thành tâm trạng xã hội tích cực không chỉ đơn thuần bằng yếu tố tâm lý hay chỉ bằng những lời lý thuyết suông, mà cần phải tác động vào tâm trạng xã hội bằng những hành động cụ thể thiết thực như:

– Đẩy mạnh công cuộc xây dựng kinh tế, văn hóa xã hội của đất nước

• Mở rộng sự dân chủ trong quản lý và trong sinh hoạt xã hội
• Tăng cường sự nghiêm minh của pháp luật
• Quan tâm đến đời sống của quần chúng nhân dân
• Bên cạnh đó có thể thông qua các phương tiện thông tin đại chúng và các loại hình nghệ thuật để làm phong phú đời sống tinh thần của nhân dân, giúp mọi người vươn tới cái đúng, cái đẹp, có ý thức chống lại những thói hư tật xấu, những âm mưu phá hoại của kẻ thù. Chẳng hạn thường xuyên tổ chức các buổi văn nghệ, giao lưu, chiếu phim…trong các trường học, trong cộng đồng để tạo ra tâm trạng tích cực.
• Tâm trạng xã hội phản ánh các biến đổi quan trọng bên trong hoặc bên ngoài của cuộc sống xã hội. Nếu trong xã hội điều kiện kinh tế được cải thiện, đời sống tinh thần được nâng cao thì tâm trạng của mọi người thường theo hướng tích cực. Vì thế A.X.Macarenco nhà sư phạm xuất sắc Nga đã coi việc hình thành tâm trạng tích cực trong tập thể lao động là việc làm bắt buộc của người quản lý.