Truyền thông là truyền thông tin từ nơi này đến nơi khác nhờ phương tiện điện tử. Hệ thống truyền thông là một tập hợp thiết bị được nối với nhau bằng các kênh cho phép gửi, truyền và nhận thông tin. Nó cho phép chia sẻ các tài nguyên của mạng như cơ sở dữ liệu, máy in…; làm tăng độ tin cậy của hệ thống và cung cấp các dịch vụ thông tin phong phú.
Mỗi hệ thống truyền thông gồm có ít nhất ba yếu tố: thiết bị phát tin, kênh truyền và thiết bị nhận tin.
Phương thức truyền thông và các kênh truyền thông
Có một số phương thức truyền thông chủ yếu sau:
– Truyền kỹ thuật số (Digital Transmission) sử dụng các tín hiệu số, chỉ truyền hai dạng tín hiệu giống như tắt và mở.
– Truyền không đồng bộ (Asynchronous Transmission) truyền các tin tức thành dãy các ký tự đơn lẻ. Mỗi ký tự được truyền một cách riêng rẽ như một đơn vị truyền bao gồm một bít bắt đầu, các bít mã hoá ký tự, bít chẵn lẻ để kiểm tra sự đúng đắn của việc truyền và một bít kết thúc. Như vậy, để truyền một ký tự ta phải mất thêm chi phí cho việc truyền một số bít ngoài tin tức.
– Truyền đồng bộ (Synchronous Transmission) cho phép truyền từng khối gồm rất nhiều ký tự. Đầu khối và cuối khối cũng phải thêm một số bít để thiết bị nhân biết khối được truyền. Tỷ lệ số bít phụ cho một ký tự nhỏ hơn nhiều so với truyền không đồng bộ, tuy nhiên máy gửi và nhận phải tối tân hơn và phải đồng bộ về đồng hồ đếm thời gian để nhận các tín hiệu.
Một số mạng có các kênh chỉ truyền thông tin theo một chiều (simplex) hoặc hai chiều luân phiên (half duplex); một số khác có các kênh truyền hai chiều đồng thời (full duplex). Ngày nay, nhiều hãng truyền thông có cả ba loại đường truyền trên.
Có hai nhóm kênh truyền thông chính:
– Kênh truyền thông hữu tuyến sử dụng các đường cáp để truyền thông tin. Các loại cáp có thể là:
+ Cáp đồng:
– Dây dẫn xoắn đôi (Twister pair wiring) thường được sử dụng cho các hệ thống điện thoại trong văn phòng, giá rẻ và dễ lắp đặt. Thông thường kênh này được sử dụng để truyền âm thanh và dữ liệu văn bản. Tốc độ đường truyền qua kênh này có thể đạt đến 100
Mbps và phụ thuộc vào phần cứng và các phần mềm quản lý quá trình truyền thông.
– Cáp đồng trục (coaxial cable) thường được sử dụng làm dây anten, nối các máy vi tính với nhau trong một ngôi nhà lớn hay vài toà nhà trong một khuôn viên (chính là các mạng cục bộ). Cáp đồng trục có khả năng truyền thông tin với tốc độ nhanh hơn và có thể truyền được nhiều dạng thông tin một cách hiệu quả….
+ Cáp quang (Fiber – optic) là dạng kênh truyền thông hữu tuyến hiện đại nhất sử dụng ánh sáng như một chất tải thông tin số. Do tốc độ truyền thông tin lớn, chi phí sản xuất, thiết lập và bảo trì thấp hơn các loại dây dẫn khác nên hiện nay cáp quang được sử dụng khá phổ biến.
– Kênh truyền thông vô tuyến: không cần sử dụng bất cứ một loại dây dẫn nào để liên kết giữa các thiết bị thu phát thông
+ Sóng viba (Microwave): sử dụng các tín hiệu radio tần số cao để truyền dữ liệu trong không trung. Tín hiệu vi sóng có thể được truyền đi với sự hỗ trợ của các trạm phát tín hiệu trên mặt đất hoặc các vệ tinh truyền thông. Khoảng cách giữa các trạm phát tín hiệu là khoảng 30 dặm.
+ Vệ tinh (Satelliters): là phương pháp hiệu quả để truyền thông tin giữa các khoảng cách lớn, được thực hiện từ trạm này đến trạm khác thông qua vệ tinh.
+ Tia hồng ngoại (Infrared): truyền thông nhờ tia hồng ngoại dựa vào một bộ truyền và nhận kết hợp trong khoảng cách gần (khoảng 200m) với điều kiện các máy thu phát được đặt ở những vị trí có thể thấy nhau được.
+ Sóng radio: sử dụng như điện thoại di động. Các thông tin được gửi và nhận khi nó được thu và phát trên cùng một dải tần.
+ Bluetooth: sử dụng tần số radio thấp cho phép các thiết bị điện tử tự kết nối với các thiết bị khác trong khoảng cách gần mà không cần nối dây dẫn. Ưu điểm của công nghệ này là cho phép các kết nối không bị ngăn cản bởi các bức tường và giá khá rẻ so với các dạng truyền thông khác.
Các thiết bị và phần mềm truyền thông
Các thiết bị truyền thông có chức năng truyền và nhận dữ liệu trong mạng truyền thông, bao gồm các loại sau đây:
- Bộ tiền xử lý (Front-end Processor) là một máy tính chuyên dụng cho quản lý truyền thông và được gắn với máy chủ. Nó thực hiện các chức năng như kiểm soát lỗi, giám sát, chỉ hướng, định dạng, chỉnh sửa, chuyển đổi tín hiệu…
- Bộ tập trung tín hiệu (Concentrator) là một máy tính truyền thông dùng để thu thập và lưu trữ tạm thời các thông điệp từ thiết bị cuối cho tới khi tập trung đủ số lượng để gửi theo lô.
- Bộ điều khiển (Controller) là một máy tính chuyên dụng giám sát khả năng truyền tải thông điệp giữa CPU và các thiết bị ngoại
- Bộ dồn tín hiệu (Multiplexer) là thiết bị hỗ trợ kênh truyền thông đơn thực hiện truyền dữ liệu đồng thời từ nhiều nguồn. Nó có chức năng phân chia kênh truyền thông để các thiết bị truyền thông có thể dùng chung một kênh.
Các phần mềm truyền thông cần phải giám sát và hỗ trợ hoạt động mạng với các chức năng cụ thể như điều khiển mạng, kiểm soát truy cập, giám sát sự truyền tín hiệu, phát hiện và sửa chữa lỗi, bảo mật.
Xem thêm: Phân loại mạng máy tính
