Ngôi sao của Bethlehem là gì? Trong nhiều năm, nhiều lời giải thích thiên văn đã được đề xuất cho khía cạnh quan trọng này của câu chuyện Giáng sinh.
Ngôi sao Giáng sinh trong Kinh thánh
Một số điều chúng ta biết về Ngôi sao của Bethlehem ban đầu được đưa vào Phúc âm của Thánh Matthew, và một số trong số đó đã được chúng ta giải thích hoặc bổ sung.
Không có đề cập đến việc có ba vị vua, chỉ có ‘Magi’ (nhà thông thái, pháp sư hoặc có thể là nhà chiêm tinh) mới để lại ba món quà. Từ Hy Lạp, thường được dịch là ‘ngôi sao’ (αστερα – astera / astra mà từ đó chúng ta gọi là ‘thiên văn học’) cũng có thể có nghĩa là hành tinh, hoặc có thể dùng để chỉ các vật thể khác như sao chổi.
Không có đề cập đến rằng ngôi sao đặc biệt sáng, và nó không có ý nghĩa đối với bất kỳ ai khác ngoài các Magi.
Tuy nhiên, trong những năm qua, đã có nhiều cách giải thích khả thi cho yếu tố này của câu chuyện Giáng sinh. Có cơ sở thiên văn nào cho Ngôi sao Bethlehem không?
Giải thích 1: Ngôi sao Giáng sinh là một vụ nổ nova hoặc siêu tân tinh
Ý tưởng rằng các đạo sĩ nhìn thấy một vụ nổ tân tinh hay siêu tân tinh đã được nhà thiên văn học thế kỷ 17, Johannes Kepler, ám chỉ và đã có nhiều người ủng hộ kể từ đó.
Tuy nhiên, không có ghi chép nào của phương Tây về một sự kiện như vậy. Các ghi chép của Trung Quốc chỉ có một lần đề cập đến một tân tinh hoặc siêu tân tinh trong khoảng thời gian tiềm năng cho sự ra đời của Chúa Giê-su.
Cũng không có tàn tích siêu tân tinh nào được biết đến, mà chúng tôi mong đợi sẽ tìm thấy nếu có một siêu tân tinh vào thời điểm này.
Cụm hình cầu NGC6752 © Roger Hutchinson, Nhiếp ảnh gia thiên văn học của năm 2018 của Insight Investment
Giải thích 2: Ngôi sao Giáng sinh là một sao chổi
Lời giải thích này thậm chí còn có nguồn gốc từ xa hơn nữa, có từ thời nhà thần học Cơ đốc giáo Origen đầu tiên vào năm 248 sau Công nguyên.
Một lần nữa các ghi chép của Trung Quốc có thể được viện dẫn nhưng không có hỗ trợ tốt nào ngoài sao chổi / nova tiềm năng 5 TCN.
Một lợi thế của lý thuyết sao chổi là sao chổi di chuyển trên bầu trời. Người ta lập luận rằng điều này phù hợp với cách giải thích của Phúc âm rằng ngôi sao ‘di chuyển’ khi nó hướng dẫn các Magi.
Tuy nhiên, lập luận tương tự này có thể được áp dụng cho một vật thể chuyển động cùng các vì sao nếu cuộc hành trình của các Magi kéo dài vài tháng. Hầu hết các mô tả cổ điển về Chúa giáng sinh cho thấy ‘ngôi sao’ là một sao chổi.
Giải thích 3: Ngôi sao Giáng sinh là sự kết hợp của Sao Mộc và Sao Thổ
Kepler cũng gắn liền với ý tưởng rằng chính sự kết hợp chặt chẽ của Sao Mộc và Sao Thổ đã tạo ra ‘ngôi sao’.
Trên thực tế, có ba liên từ, khi hai hành tinh ở gần nhau trên bầu trời, nhưng không có liên hợp nào trong số này đủ gần để chúng xuất hiện như một vật thể.
Tuy nhiên, một sự kiện như vậy có thể có ý nghĩa tôn giáo hoặc chiêm tinh.
Giải thích 4: Ngôi sao Giáng sinh là một điểm đứng yên của sao Mộc
Sao Mộc, trong đường biểu kiến của nó qua bầu trời, thường được nhìn thấy là di chuyển từ đông sang tây trên nền sao.
Do chuyển động tương đối của Trái đất và các hành tinh, chuyển động này dường như chậm lại và sau đó dừng lại khi hành tinh đạt đến nơi được gọi là ‘điểm đứng yên’.
Hành tinh này sau đó dường như di chuyển từ đông sang tây trong vài ngày trước khi dừng lại và tiếp tục chuyển động từ tây sang đông. Vào thời điểm có thể xảy ra sự ra đời của Chúa Kitô trong Kinh thánh, một trong những điểm đứng yên có thể đã xảy ra khi Sao Mộc trực tiếp bay qua Bethlehem vào cùng một thời điểm trong đêm trong vài đêm.
Nhược điểm của cách giải thích này nằm ở chỗ hiện tượng này không hiếm, vì nó sẽ xảy ra hàng năm.
Quá cảnh ở Jovian © Damian Peach, Nhiếp ảnh gia thiên văn học của năm 2018
Giải thích 5: Ngôi sao Giáng sinh là sự kết hợp của Jupiter, Regulus và Venus
Một khả năng khác bao gồm một tập hợp các liên hợp của các hành tinh Sao Mộc và Sao Kim, và ngôi sao sáng Regulus.
Trong trường hợp này, các thần thoại liên quan đến các đối tượng trở nên quan trọng.
Sao Mộc trong tiếng Do Thái được gọi là ‘Sedeq’, thường được dịch có nghĩa là sự công bình. Sao Mộc cũng thường được coi là ‘vua’ của các hành tinh.
Bản thân Regulus là tiếng Latinh có nghĩa là ‘hoàng tử’ hoặc ‘vị vua nhỏ’, và thần Vệ nữ thường được xem là biểu tượng của tình yêu, khả năng sinh sản và sự sinh nở.
Do đó, sự kết hợp của những vật thể này gần nhau trên bầu trời có thể dẫn đến việc giải thích sự ra đời của ‘Vua của các vị vua’.
