Lực cản của đất là tính chất quan trọng đối với làm đất. Là khả năng chống lại lực cắt của việc cày đất (phá vỡ đất).
Đất có tính dính.
Đất có tỉ lệ sét>15% sẽ có tính dính. Hai thành phần tạo nên lực cản là:
(1) lực tỉnh điện giữa các lá sét và giữa bề mặt sét với nước trong vi tế khổng,
(2) lực ma sát giữa các hạt. Lực cản giảm đáng kể khi đất đủ ẩm, nhưng khi đất khô lực kết dính tăng rất cao, đất cứng và chặt, nên sẽ khó khăn cho làm đất và sự xuyên phá của rễ cây.
Đất không có tính dính (đất cát hay sét không có tính dính).
Lực cản này do lực ma sát giữa các hạt và bề mặt hạt. Ẩm độ thường không ảnh hưởng đến lực cản của loại đất này. Một số loại đất có lực cản thấp và mất lực cản hoàn toàn khi ướt. Chú ý trong xây dựng.
Sự lắng đọng-độ nén chặt.
Khi cấu trúc bị vỡ, các hạt tách rời và gây ra hiện tượng lắng đọng, các hạt sắp xếp lại tho kích thước, gây nên hiện tượng lún sụp và nén chặt. Trong làm đất cần hạn chế các tác động làm tăng độ nến chặt như đánh bùn (làm đất trong điều kiện đất quá ẩm).
Tính trương nở-co ngót.
Một số loại sét như smectite có tính trương nở khi ướt và co ngót khi khô. Do lực tỉnh điện thu hút nước khi ướt, đồng thời các cation trên bề mặt cũng hút nước nên làm tăng thể tích sét. Khi đất khô, sét và cation bị mất nước nên làm giảm thể tích.
Giới hạn Atterberg
- Giới hạn co ngót. Một số loại sét khi cho nước vào sẽ thay đổi đáng kể tính chất và độ chặt của chúng. Khi khô đất rất cứng, khi cho vào 1 ít nước, đất sẽ mềm, xốp.
- Giới hạn dính. Khi tiếp tục thêm nước vào, đất sẽ có tính dính, nặn tượng được.
- Giới hạn chất lỏng. Tiếp tục thêm nước vào, các thành phần của đất phân tán chảy theo nước.
Các ngưỡng ẩm độ này gọi là giới hạn Atterberg.
Hệ số dính (PI)
Là khoảng ẩm độ giữa giới hạn dính (PL) và giới hạn chất lỏng (LL), thể hiện khoảng ẩm độ tạo cho đất có tính dính. PI = LL-PL
Đất có PI>25, có tính trương nở cao. Sét smectite co PI cao và sét kaolinite có PI thấp.
