Folklore được định nghĩa là “kiến thức của nhân dân”, “trí tuệ của nhân dân” (folk: đại chúng, nhân dân; lore: trí tuệ, trí khôn; Folklore = kiến thức, trí tuệ của nhân dân). Folklore là toàn bộ những sáng tác có tính chất nghệ thuật của nhân dân trong mọi thời đại, tương đương với thuật ngữ văn nghệ dân gian hoặc nghệ thuật dân gian.
Ở Việt Nam, Folklore được dịch là văn hóa dân gian bao hàm những ý nghĩa sau: hiểu theo nghĩa rộng là những giá trị vật chất và tinh thần do dân chúng sáng tạo (folk culture); hiểu theo nghĩa hẹp là những sáng tạo của dân chúng mang tính nghệ thuật.
Đặc trưng
Truyền thống lịch sử và xã hội Việt Nam đã quy định những nét đặc trưng của văn hóa nước ta. Đó là văn hóa xóm làng trội hơn văn hóa đô thị, văn hóa truyền miệng lấn át văn hóa chữ nghĩa, ứng xử duy tình nặng hơn duy lý… Truyền thống đó cũng tạo nên những nét đặc trưng cho Folklore Việt Nam là: tính nguyên hợp, tính tập thể và tính nghiệm sinh.
Các loại hình Folklore Việt Nam
Hiện nay, ở Việt Nam, các nhà nghiên cứu triển khai công tác sưu tầm, nghiên cứu văn hóa dân gian trên các lĩnh vực sau:
- Ngữ văn dân gian/Văn học dân gian
- Nghệ thuật dân gian
- Tri thức dân gian
- Tín ngưỡng, phong tục, lễ hội
Folklore – hình thức thể hiện độc đáo nhân sinh quan người Việt
Folklore là một loại hình văn hóa được sáng tạo và lưu hành trong dân gian qua nhiều thế hệ. Nó xuất hiện cùng với sinh hoạt của đời sống thường ngày, trong lao động, trong đời sống tình cảm, trong các mối tương quan cá nhân – xã hội. Bản chất của Folklore là bình dân vì nó phản ánh nếp sống và tâm tình của dân gian, tình cảm gia đình, quê hương, đất nước… Nói cho cùng, Folklore không thể dựng nên một hệ thống triết lý, những giáo điều, những qui luật triết học để con người lấy đó làm kim chỉ nam/phương pháp luận cho mọi hành động. Song, trong thứ tư tưởng dường như là mơ hồ nhưng đầy ẩn ý mà chúng tôi khảo cứu qua các lễ hội, tín ngưỡng dân gian Việt Nam (ở chương sau), có thể khẳng định rằng, Folklore không “chở suông” những tâm, ý, trí, tình… của người Việt, mà nó chất chứa những tình cảm, tâm tư của người Việt, từ đó, xây dựng nên một nhân cách, một nhân chủ của vũ trụ.
