Tin đồn (rumor) là gì? Các quy luật của tin đồn

Khái niệm

Theo Allport và Postman, hai nhà tâm lý học Mỹ, tin đồn (rumor) là một sự khẳng định về một chủ đề được quan tâm mà không có đủ bằng chứng đáng tin cậy được đưa ra.

Tin đồn là phương thức giao tiếp bằng ngôn ngữ, nói lên tính đặc thù trong đời sống hàng ngày và trong các tổ chức xã hội.

Trong giao tiếp hàng ngày, các thông tin được truyền từ chủ thể giao tiếp sang đối tượng giao tiếp. Do có khó khăn trong việc nhớ các sự kiện, các ngôn từ cần truyền đạt, do mức độ thu nhận thông tin khác nhau, do cá tính và cách nhìn nhận vấn đề khác nhau, nên các đối tượng giao tiếp đã thu nội dung thông tin theo cách hiểu của mình. Vì vậy, tin truyền miệng thường bị méo mó hoặc sai lệch là điều tất yếu trong giao tiếp xã hội.

Các quy luật của tin đồn.

– Quy luật về sự rút bớt các chi tiết: tin đồn càng được lưu truyền thì càng có xu hướng ngắn lại, súc tích, dễ hiểu, và dễ kể lại. Theo các nhà nghiên cứu, sau năm hoặc sáu lần lưu truyền thì có khoảng 70% các chi tiết của tin đồn bị loại bỏ. Sự rút bớt các thông tin cho ngắn lại sẽ được ổn định dần dần vào các lần sau của sự lan truyền tin đồn. Vì một lời kể càng ngắn và càng súc tích thì khả năng kể lại một cách trung thành càng lớn.

– Quy luật về sự nhấn mạnh, cường điệu hóa

Thể hiện ở một vài chi tiết có vị trí trung tâm trong ý nghĩa của tin đồn được nhấn mạnh, cường điệu sự nhấn mạnh chi tiết này hay chi tiết khác có thể do việc ghi nhớ không chủ định các từ ngữ hoặc sự kiện lạ lùng, hoặc có thể do lời kể mang theo khái niệm vận động…cũng có thể việc nhấn mạnh, cường điệu sự việc mang tính chủ quan cá nhân vì nó phù hợp với tâm lý của người kể hoặc tình tiết của sự kiện đó theo họ là hợp lý. Sự tập trung vào một số chi tiết và cường điệu hóa nó là một yếu tố quan trọng trong quá trình làm biến dạng tin đồn.

– Quy luật đồng hóa hay quy luật tổ chức lại các thông tin theo một động cơ trung tâm.

Động cơ đó xuất phát từ tình cảm, lợi ích, tập quán hoặc các định kiến xã hội của những người truyền và nhận thông tin. Đồng hóa bằng cách chắp ghép một vài chi tiết với nhau để khỏi phải nhớ chúng một cách riêng lẻ. Đồng hóa có thể làm giảm hoặc làm nổi bật một vài chi tiết cho có vẻ giống như thật.

Khắc phục tin đồn trong quản lý xã hội

• Thường xuyên cung cấp các thông tin đầy đủ, kịp thời, chính xác, có định hướng cho quần chúng nhân dân, yêu cầu nhiệm vụ kinh tế – xã hội, bảo đảm cung cấp thông tin nhanh chóng, kịp thời, chính xác nhằm vô hiệu hóa những tin đồn mà kẻ địch tung Mặc khác, thông tin cung cấp cho công dân phải bảo đảm tính tư tưởng, tập trung thống nhất, khách quan chân thực, có tác dụng giáo dục đối với toàn xã hội, qua đó đẩy lùi các luồng thông tin từ các kênh không chính thức.
• Khi có dấu hiệu xuất hiện tin đồn cần nhanh chóng tìm ra nguyên nhân, nguồn phát tin, người đưa tin ban đầu để ngăn chặn không cho nó lan truyền trong xã hội.
• Phát huy vai trò cán bộ chủ trì, những cá nhân điển hình tiên tiến trong các tập thể, tạo ra dư luận xã hội tích cực, ngăn ngừa dư luận tiêu cực và những tin đồn thất thiệt, cũng như chuẩn bị tư tưởng, tâm lý cho toàn xã hội trước mỗi sự kiện sắp xảy
• Xây dựng một đội ngũ tuyên truyền viên để hướng dẫn dư luận xã hội tích cực, ngăn ngừa tin đồn tiêu cực, phục vụ cho nhiệm vụ phát triển kinh tế – xã hội.

Sự khác biệt giữa dư luận xã hội và tin đồn