Sản xuất vật chất là gì? Vai trò của sản xuất vật chất đối với sự tồn tại và phát triển của xã hội?
Sản xuất vật chất là gì?
Dưới dạng chung và phổ biến nhất thì sản xuất vật chất là quá trình con người sử dụng công cụ lao động tác động vào giới tự nhiên cải biến các dạng vật chất cần thiết cho đời sống của con người và xã hội. Đó là quá trình lao động sản xuất vật chất của con người tác động vào đối tượng lao động tạo ra sản phẩm vật chất. Hoạt động sản xuất vật chất, hình thức cơ bản nhất của hoạt động thực tiễn xã hội, gắn liền với quá trình con người sáng tạo ra công cụ và phương tiện lao động, quá trình con người chinh phục tự nhiên và quy định lẫn nhau trong hệ thống xã hội.
Vai trò của sản xuất vật chất
Đối lập với quan điểm biện chứng về xã hội, các nhà triết học trước Mác về cơ bản họ đều phủ nhận vai trò của sản xuất vật chất đối với sự tồn tại, vận động và phát triển của xã hội. Họ cho rằng, nguyên nhân, động lực, tiêu chuẩn của sự phát triển xã hội đều do sự quyết định của ý thức, tư tưởng hoặc lực lượng siêu nhiên nào đó. Các nhà triết học duy vật trước triết học Mác cũng đã đề cập đến nguyên nhân kinh tế như là nguyên nhân chính của sự phát triển xã hội. Nhưng những quan niệm đó còn mang tính chất siêu hình, phiến diện. Khi họ tuyệt đối hóa một mặt nào đó của xã hội, v.v…
Quan niệm biện chứng về lịch sử của Mác theo như sự đánh giá của Ăngghen: Mác là người đầu tiên phát hiện ra những quy luật của sự phát triển xã hội, tìm ra cái thật giản đơn… trước tiên con người phải ăn, uống, mặc và ở trước khi có thể lo đến chuyện làm chính trị, khoa học, nghệ thuật và tôn giáo, v.v… Cho nên, sản xuất vật chất là một yêu cầu khách quan của sự sinh tồn xã hội. Mọi người trong xã hội đều có những nhu cầu và làm cách nào đó để thoả mãn những nhu cầu thiết yếu của mình như: ăn, mặc, ở, v.v…và để có thể thỏa mãn những nhu cầu trên thì tất nhiên con người phải sản xuất, vì sản xuất là điều kiện cho tiêu dùng.
Sự tồn tại của con người và xã hội, cũng như sự phát triển của nó đều trên cơ sở sản xuất vật chất của xã hội. Sản xuất vật chất là cơ sở hình thành nên tất cả các hình thức của quan hệ xã hội. Hoạt động ra của cải vật chất cho xã hội còn là động lực thúc đẩy sự phát triển của xã hội, tiêu chuẩn khách quan khẳng định trình độ chinh phục tự nhiên của con người và sự phát triển xã hội.
