Các hành tinh trong Hệ Mặt Trời: Có 8 hay 9 hành tinh?

Sự thật về các hành tinh trong hệ mặt trời của chúng ta. Có bao nhiêu hành tinh trong hệ mặt trời.

Kể từ khi phát hiện ra sao Diêm Vương vào năm 1930, những đứa trẻ lớn lên đều biết rằng hệ mặt trời có chín hành tinh. Tất cả đã thay đổi vào cuối những năm 1990, khi các nhà thiên văn học bắt đầu tranh cãi về việc liệu sao Diêm Vương có thực sự là một hành tinh hay không. Trong một quyết định gây nhiều tranh cãi , Liên minh Thiên văn Quốc tế cuối cùng đã quyết định vào năm 2006 chỉ định Sao Diêm Vương là “hành tinh lùn”, giảm danh sách các hành tinh thực sự của Hệ Mặt Trời xuống chỉ còn tám hành tinh.

Tuy nhiên, các nhà thiên văn vẫn đang săn lùng một hành tinh có thể có khác trong hệ mặt trời của chúng ta, một hành tinh thứ chín thực sự , sau khi bằng chứng toán học về sự tồn tại của nó được tiết lộ vào ngày 20 tháng 1 năm 2016. Hành tinh được cho là “Hành tinh thứ 9”, còn được gọi là “Hành tinh X,” được cho là có khối lượng gấp khoảng 10 lần Trái đất và 5.000 lần khối lượng của Sao Diêm Vương.

Thứ tự của các hành tinh trong hệ mặt trời , bắt đầu gần mặt trời nhất và hoạt động ra bên ngoài là như sau: Sao Thủy , Sao Kim , Trái Đất , Sao Hỏa , Sao Mộc , Sao Thổ , Sao Thiên Vương , Sao Hải Vương và sau đó là Hành tinh thứ Chín.

Nếu bạn khăng khăng muốn bao gồm cả sao Diêm Vương – nó sẽ đến sau sao Hải Vương trong danh sách. Sao Diêm Vương thực sự nằm ngoài hệ mặt trời, và trên một quỹ đạo hình elip rất nghiêng (hai trong số nhiều lý do khiến nó bị giáng cấp).

Các hành tinh: nhiều thế giới trong hệ mặt trời của chúng ta

Bốn hành tinh bên trong gần mặt trời nhất – Sao Thủy, Sao Kim, Trái Đất và Sao Hỏa – ​​thường được gọi là ” hành tinh trên cạn ” vì bề mặt của chúng là đá. Sao Diêm Vương cũng có bề mặt đá, mặc dù đóng băng, nhưng chưa bao giờ được xếp chung nhóm với bốn hành tinh trên mặt đất.

Bốn hành tinh lớn bên ngoài – Sao Mộc, Sao Thổ, Sao Thiên Vương và Sao Hải Vương – đôi khi được gọi là hành tinh Jovian hoặc “giống sao Mộc” vì kích thước khổng lồ của chúng so với các hành tinh trên mặt đất. Chúng cũng chủ yếu được tạo ra từ các khí như hydro, heli và amoniac chứ không phải từ các bề mặt đá, mặc dù các nhà thiên văn học tin rằng một số hoặc tất cả chúng có thể có lõi rắn. Sao Mộc và Sao Thổ đôi khi được gọi là những người khổng lồ khí, trong khi Sao Thiên Vương và Sao Hải Vương ở xa hơn được đặt biệt danh là những người khổng lồ băng. Điều này là do Sao Thiên Vương và Sao Hải Vương có nhiều nước trong khí quyển hơn và các phân tử hình thành băng khác, chẳng hạn như mêtan, hydro sunfua và phốt phát, kết tinh thành những đám mây trong điều kiện băng giá của các hành tinh, theo Hiệp hội Hành tinh. Theo Thư viện Y khoa Quốc gia Hoa Kỳ , mêtan kết tinh ở nhiệt độ âm 296 F (âm 183 độ C) .

Dưới đây là tổng quan ngắn gọn về tám hành tinh thực sự trong hệ mặt trời của chúng ta , di chuyển từ hành tinh gần mặt trời nhất đến hành tinh xa mặt trời nhất:

1. Sao thủy: hành tinh gần mặt trời nhất

Hành tinh sao thủy Mercury, thế giới trong cùng của hệ mặt trời. (Tín dụng hình ảnh: NASA / Phòng thí nghiệm Vật lý Ứng dụng của Đại học Johns Hopkins / Viện Carnegie của Washington)

Quay quanh mặt trời chỉ trong 88 ngày, sao Thủy là hành tinh gần mặt trời nhất và nó cũng là hành tinh nhỏ nhất, chỉ lớn hơn một chút so với mặt trăng của Trái đất. Vì quá gần mặt trời (khoảng hai phần năm khoảng cách giữa Trái đất và mặt trời), sao Thủy trải qua những thay đổi đáng kể về nhiệt độ ngày và đêm của nó: Nhiệt độ ban ngày có thể lên tới 840 F (450 C), đủ nóng để nấu chảy chì. Trong khi đó vào ban đêm, nhiệt độ giảm xuống âm 290 F (âm 180 C).

Sao Thủy có bầu khí quyển rất mỏng gồm oxy, natri, hydro, heli và kali và không thể phá vỡ các thiên thạch đang bay tới, vì vậy bề mặt của nó có nhiều vết rỗ, giống như mặt trăng. Trong nhiệm vụ kéo dài 4 năm, tàu vũ trụ MESSENGER của NASA đã tiết lộ những khám phá mới đáng kinh ngạc thách thức sự mong đợi của các nhà thiên văn học. Trong số những phát hiện đó là việc phát hiện ra băng nước và các hợp chất hữu cơ đóng băng tại cực bắc của sao Thủy và núi lửa đóng một vai trò quan trọng trong việc hình thành bề mặt hành tinh.

• Khám phá: Được người Hy Lạp cổ đại biết đến và có thể nhìn thấy bằng mắt thường
• Được đặt tên cho sứ giả của các vị thần La Mã
• Đường kính: 3,031 miles (4,878 km)
• Quỹ đạo: 88 ngày Trái đất
• Ngày: 58,6 ngày Trái đất

2. Sao kim: song sinh của trái đất trong hệ mặt trời

Hình ảnh các đỉnh mây của Sao Kim được chụp bởi công cụ tia cực tím của Akatsuki vào năm 2019. (Tín dụng hình ảnh: Nhóm Dự án Planet-C)

Hành tinh thứ hai tính từ mặt trời, Sao Kim có kích thước sinh đôi của Trái đất. Hình ảnh radar bên dưới bầu khí quyển của nó cho thấy bề mặt của nó có nhiều núi và núi lửa khác nhau. Nhưng ngoài ra, hai hành tinh không thể khác hơn. Do bầu khí quyển dày đặc, độc hại được tạo thành từ các đám mây axit sulfuric, sao Kim là một ví dụ điển hình về hiệu ứng nhà kính. Nó nóng như thiêu đốt, thậm chí còn nóng hơn cả sao Thủy. Nhiệt độ trung bình trên bề mặt Sao Kim là 900 F (465 C). Ở 92 bar, áp suất trên bề mặt sẽ đè bẹp và giết chết bạn. Và kỳ lạ thay, sao Kim quay chậm từ đông sang tây, hướng ngược lại với hầu hết các hành tinh khác.

Người Hy Lạp tin rằng Sao Kim là hai vật thể khác nhau – một vật thể trên bầu trời buổi sáng và một vật thể khác vào buổi tối. Vì nó thường sáng hơn bất kỳ vật thể nào khác trên bầu trời, sao Kim đã tạo ra nhiều báo cáo về UFO.

• Khám phá: Được người Hy Lạp cổ đại biết đến và có thể nhìn thấy bằng mắt thường
• Được đặt tên cho nữ thần tình yêu và sắc đẹp của người La Mã
• Đường kính: 7,521 miles (12,104 km)
• Quỹ đạo: 225 ngày Trái đất
• Ngày: 241 ngày Trái đất

3. Trái đất: hành tinh quê hương của chúng ta, tràn ngập sự sống

Hình ảnh Trái đất do vệ tinh thời tiết Elektro-L No.1 của Nga chụp. (Nguồn hình ảnh: NTsOMZ)

Hành tinh thứ ba tính từ mặt trời, Trái đất là một thế giới nước, với 2/3 hành tinh được bao phủ bởi đại dương. Đó là thế giới duy nhất được biết đến là nơi chứa đựng sự sống. Bầu khí quyển của Trái đất rất giàu nitơ và oxy. Bề mặt Trái đất quay quanh trục của nó với tốc độ 1.532 feet / giây (467 mét / giây) – hơn 1.000 dặm / giờ (1.600 km / giờ) – tại đường xích đạo. The planet zips around the sun at more than 18 miles per second (29 km per second).

• Tên bắt nguồn từ “Die Erde”, từ tiếng Đức có nghĩa là “mặt đất.”
• Đường kính: 7,926 miles (12,760 km)
• Quỹ đạo: 365,24 ngày
• Ngày: 23 giờ, 56 phút

4. Sao hỏa: hành tinh đỏ của hệ mặt trời

Sao Hỏa, Hành tinh Đỏ, nhìn từ Kính viễn vọng Không gian Hubble.  (Tín dụng hình ảnh: Viện Khoa học Kính viễn vọng Không gian)

Hành tinh thứ tư tính từ mặt trời là sao Hỏa, và đó là một nơi lạnh lẽo giống như sa mạc phủ đầy bụi. Bụi này được tạo thành từ các oxit sắt, tạo cho hành tinh màu đỏ mang tính biểu tượng của nó. Sao Hỏa có những điểm tương đồng với Trái đất: Nó có nhiều đá, có núi, thung lũng và hẻm núi, và các hệ thống bão khác nhau, từ những con quỷ bụi giống như lốc xoáy cục bộ đến những cơn bão bụi nhấn chìm hành tinh.

Bằng chứng khoa học đáng kể cho thấy rằng sao Hỏa vào một thời điểm hàng tỷ năm trước là một thế giới ấm hơn, ẩm ướt hơn nhiều. Sông và thậm chí có thể đại dương đã tồn tại . Mặc dù bầu khí quyển của sao Hỏa quá mỏng để nước lỏng có thể tồn tại trên bề mặt trong bất kỳ khoảng thời gian nào, nhưng tàn tích của sao Hỏa ẩm ướt hơn đó vẫn tồn tại cho đến ngày nay. Những tảng băng nước có kích thước bằng California nằm bên dưới bề mặt sao Hỏa, và ở cả hai cực là những tảng băng được tạo thành từ một phần nước đóng băng. Vào tháng 7 năm 2018, các nhà khoa học tiết lộ rằng họ đã tìm thấy bằng chứng về một hồ chất lỏng bên dưới bề mặt của chỏm băng ở cực nam. Đó là ví dụ đầu tiên về một khối nước bền bỉ trên Hành tinh Đỏ.

Các nhà khoa học cũng cho rằng sao Hỏa cổ đại sẽ có các điều kiện hỗ trợ sự sống như vi khuẩn và các vi sinh vật khác. Hy vọng rằng những dấu hiệu về sự sống trong quá khứ này – và khả năng có cả những dạng sống hiện tại – có thể tồn tại trên Hành tinh Đỏ đã thúc đẩy nhiều sứ mệnh khám phá không gian và sao Hỏa hiện là một trong những hành tinh được khám phá nhiều nhất trong hệ mặt trời.

• Khám phá: Được người Hy Lạp cổ đại biết đến và có thể nhìn thấy bằng mắt thường
• Được đặt tên cho vị thần chiến tranh của người La Mã
• Đường kính: 4,217 miles (6,787 km)
• Quỹ đạo: 687 ngày Trái đất
• Ngày: Chỉ hơn một ngày Trái đất (24 giờ, 37 phút)

5. Sao mộc: hành tinh lớn nhất trong hệ mặt trời

Hình ảnh tuyệt đẹp này của Sao Mộc, do Kính viễn vọng Không gian Hubble chụp, được chụp vào ngày 25 tháng 8 năm 2020 và cho thấy những gợn sóng trong bầu khí quyển của hành tinh, Vết đỏ Lớn nổi tiếng của Sao Mộc và màu sắc nổi bật của hành tinh.  (Tín dụng hình ảnh: NASA, ESA, STScI, A. Simon (Trung tâm Chuyến bay Không gian Goddard), MH Wong (Đại học California, Berkeley) và nhóm OPAL)

Hành tinh thứ năm tính từ mặt trời, Sao Mộc là một thế giới khí khổng lồ, là hành tinh lớn nhất trong hệ mặt trời của chúng ta – nặng hơn gấp đôi so với tất cả các hành tinh khác cộng lại, theo NASA . Các đám mây xoáy của nó có nhiều màu sắc do các loại khí vi lượng khác nhau.

And a major feature in its swirling clouds is the Great Red Spot, a giant storm more than 10,000 miles wide. Nó đã di chuyển với tốc độ hơn 400 dặm / giờ trong 150 năm qua. Sao Mộc có từ trường mạnh và với 75 mặt trăng, nó trông giống như một hệ mặt trời thu nhỏ.

• Khám phá: Được người Hy Lạp cổ đại biết đến và có thể nhìn thấy bằng mắt thường
• Được đặt tên cho người cai trị của các vị thần La Mã
• Đường kính: 86,881 miles (139,822 km)
• Quỹ đạo: 11,9 năm Trái đất
• Ngày: 9,8 giờ Trái đất

6. Sao thổ: viên ngọc quý của hệ mặt trời

Kính viễn vọng không gian Hubble đã chụp được hình ảnh này của Sao Thổ trong mùa hè bán cầu bắc của nó vào ngày 4 tháng 7 năm 2020. (Tín dụng hình ảnh: NASA, ESA, A. Simon (Trung tâm Chuyến bay Không gian Goddard), MH Wong (Đại học California, Berkeley) và Nhóm OPAL)

Hành tinh thứ sáu tính từ mặt trời, Sao Thổ được biết đến nhiều nhất với các vành đai của nó . Khi polymath Galileo Galilei lần đầu tiên nghiên cứu Sao Thổ vào đầu những năm 1600, ông cho rằng nó là một vật thể có ba phần: một hành tinh và hai mặt trăng lớn ở hai bên.

Không biết mình đang nhìn thấy một hành tinh có các vành đai, nhà thiên văn bối rối nhập một hình vẽ nhỏ – biểu tượng với một hình tròn lớn và hai hình tròn nhỏ hơn – vào sổ tay của mình, như một danh từ trong câu mô tả khám phá của mình. Hơn 40 năm sau, Christiaan Huygens đề xuất rằng chúng là những chiếc nhẫn.

Các vòng được làm bằng băng và đá và các nhà khoa học vẫn chưa chắc chắn chúng hình thành như thế nào. Hành tinh khí chủ yếu là hydro và heli và có nhiều mặt trăng .

• Khám phá: Được người Hy Lạp cổ đại biết đến và có thể nhìn thấy bằng mắt thường
• Được đặt tên cho vị thần nông nghiệp của người La Mã
• Đường kính: 74,900 miles (120,500 km)
• Quỹ đạo: 29,5 năm Trái đất
• Ngày: Khoảng 10,5 giờ Trái đất

7. Sao thiên vương: hành tinh nghiêng

Một hình ảnh tổng hợp của Sao Thiên Vương cho thấy cả phát xạ tia X và phát xạ hồng ngoại đối với quan điểm quang học của hành tinh. (Nguồn hình ảnh: Tia X: NASA / CXO / University College London / W. Dunn et al; Quang học (HRC): WM Keck Observatory); Quang học (VLT / HRC): ESO / VLT / Kirill Feigelman)

Hành tinh thứ bảy tính từ mặt trời, Sao Thiên Vương là một quả cầu kỳ dị. Nó có những đám mây được tạo thành từ hydrogen sulfide, cùng một chất hóa học khiến trứng thối có mùi rất hôi. Nó quay từ đông sang tây giống như sao Kim. Nhưng không giống như sao Kim hay bất kỳ hành tinh nào khác, đường xích đạo của nó gần như vuông góc với quỹ đạo của nó – về cơ bản nó quay quanh một phía của nó. Các nhà thiên văn học tin rằng một vật thể có kích thước gấp đôi Trái đất đã va chạm với Sao Thiên Vương vào khoảng 4 tỷ năm trước, khiến Sao Thiên Vương bị nghiêng. Độ nghiêng đó gây ra các mùa khắc nghiệt kéo dài hơn 20 năm và mặt trời đập xuống cực này hoặc cực kia trong 84 năm Trái đất cùng một lúc.

Vụ va chạm cũng được cho là đã hất tung đá và băng vào quỹ đạo của Sao Thiên Vương. Sau này chúng trở thành một số trong số 27 mặt trăng của hành tinh . Khí mê-tan trong khí quyển mang lại cho Sao Thiên Vương màu xanh lam-xanh lục của nó. Nó cũng có 13 bộ nhẫn mờ.

• Khám phá: 1781 bởi William Herschel (ban đầu được cho là một ngôi sao)
• Được đặt tên cho hiện thân của thiên đường trong thần thoại cổ đại
• Đường kính: 31,763 miles (51,120 km)
• Quỹ đạo: 84 năm Trái đất
• Ngày: 18 giờ Trái đất

8. Sao hải vương: hành tinh xanh bão tố khổng lồ

Gió của Sao Hải Vương di chuyển với vận tốc hơn 1.500 dặm / giờ, và là hành tinh có tốc độ gió nhanh nhất trong hệ Mặt Trời. (Nguồn hình ảnh: NASA / JPL-Caltech)

Hành tinh thứ tám tính từ mặt trời, Sao Hải Vương có kích thước bằng Sao Thiên Vương và được biết đến với những cơn gió mạnh siêu thanh. Sao Hải Vương xa và lạnh. Hành tinh này cách xa mặt trời hơn 30 lần so với Trái đất. Sao Hải Vương là hành tinh đầu tiên được dự đoán là tồn tại bằng toán học, trước khi nó được phát hiện bằng mắt thường. Những bất thường trong quỹ đạo của Sao Thiên Vương khiến nhà thiên văn học người Pháp Alexis Bouvard cho rằng một số hành tinh khác có thể đang tạo ra một lực hấp dẫn. Nhà thiên văn học người Đức Johann Galle đã sử dụng các phép tính để giúp tìm ra Sao Hải Vương trong kính thiên văn. Sao Hải Vương nặng gấp 17 lần Trái đất và có lõi là đá.

• Khám phá: 1846
• Được đặt tên cho vị thần nước của người La Mã
• Đường kính: 30,775 miles (49,530 km)
• Quỹ đạo: 165 năm Trái đất
• Ngày: 19 giờ Trái đất

9. Sao diêm vương: từng là một hành tinh, giờ là hành tinh lùn

Ảnh chụp sao Diêm Vương của New Horizons cho thấy khu vực hình trái tim hiện được đặt tên là ‘Tombaugh Regio’.  (Tín dụng hình ảnh: NASA / JHUAPL / SWRI)

Từng là hành tinh thứ chín tính từ mặt trời, sao Diêm Vương không giống các hành tinh khác ở nhiều khía cạnh. Nó nhỏ hơn mặt trăng của Trái đất; quỹ đạo của nó rất hình elip, rơi vào bên trong quỹ đạo của Sao Hải Vương tại một số điểm và vượt xa nó ở những điểm khác; và quỹ đạo của Sao Diêm Vương không rơi trên cùng một mặt phẳng với tất cả các hành tinh khác – thay vào đó, nó quay quanh 17,1 độ trên hoặc dưới.

Từ năm 1979 đến đầu năm 1999, sao Diêm Vương thực sự là hành tinh thứ tám tính từ mặt trời. Sau đó, vào ngày 11 tháng 2 năm 1999, nó băng qua đường đi của Sao Hải Vương và một lần nữa trở thành hành tinh xa nhất của hệ Mặt Trời – cho đến khi nó được định nghĩa lại là một hành tinh lùn. Đó là một thế giới đá lạnh lẽo với bầu không khí linh thiêng.

Các nhà khoa học cho rằng nó có thể chỉ là một tảng đá ở ngoại vi hệ mặt trời. Nhưng khi sứ mệnh Chân trời mới của NASA thực hiện chuyến bay đầu tiên trong lịch sử đến hệ thống Sao Diêm Vương vào ngày 14 tháng 7 năm 2015, nó đã làm thay đổi quan điểm của các nhà khoa học về Sao Diêm Vương.

Sao Diêm Vương là một thế giới băng rất hoạt động được bao phủ bởi các sông băng, núi nước băng, cồn băng và thậm chí có thể có cả những tảng băng phun ra dung nham băng giá được tạo thành từ nước, mêtan hoặc amoniac.

• Khám phá: 1930 bởi Clyde Tombaugh
• Được đặt tên cho vị thần của thế giới ngầm La Mã, Hades
• Đường kính: 1,430 miles (2,301 km)
• Quỹ đạo: 248 năm Trái đất
• Ngày: 6.4 Ngày trái đất

Hành tinh thứ 9: một cuộc tìm kiếm hành tinh ở rìa hệ mặt trời

Vào năm 2016, các nhà nghiên cứu đã đề xuất sự tồn tại có thể có của hành tinh thứ 9, hiện nay được đặt tên là ” Hành tinh thứ 9 ” hoặc Hành tinh X. Hành tinh này được ước tính có khối lượng gấp khoảng 10 lần Trái đất và quay quanh mặt trời xa hơn từ 300 đến 1.000 lần so với quỹ đạo của Trái đất.

Các nhà khoa học chưa thực sự nhìn thấy Hành tinh thứ 9. Họ suy ra sự tồn tại của nó bằng tác động hấp dẫn của nó lên các vật thể khác trong Vành đai Kuiper, một khu vực ở rìa hệ mặt trời, nơi có những tảng đá băng giá còn sót lại từ khi hệ mặt trời ra đời. Còn được gọi là các vật thể xuyên Neptunian, các vật thể Vành đai Kuiper này có quỹ đạo hình elip hoặc hình bầu dục cao sắp xếp theo cùng một hướng.