Tính trung thực là gì? Tại sao cá nhân cần tính trung thực?
Khái niệm và ý nghĩa tính trung thực
a/ Khái niệm
Tính trung thực là một phẩm chất đạo đức cơ bản của các cá nhân. Nội dung cơ bản của nó là tôn trọng lẽ phải, sự thật và chân lý trong các quan hệ xã hội; thái độ thiện chí, dũng cảm đấu tranh vì cái thiện, cái tốt đẹp. Nội dung chủ yếu và trước hết của tính trung thực là thái độ khách quan, tình yêu chân lý, dám nói thẳng, nói thật, dám nhìn thẳng vào sự thật, dám đấu tranh cho sự thật. Nó đối lập hoàn toàn với sự dối trá, thói đạo đức giả và khác với tính tò mò, hiếu kỳ.
Tính trung thực đòi hỏi con người phải sống thẳng thắn, thực hiện tốt nghĩa vụ của bản thân và xã hội vì lợi ích của con người khác và xã hội. Chân lý và cái thiện gắn bó chặt chẽ nhau trong đức tính trung thực.
b/ Ý nghĩa của tính trung thực đối với con người và xã hội
– Tính trung thực là một phẩm chất đạo đức cơ bản và đầu tiên đối với cá nhân, là một trong những đặc trưng cơ bản làm nên bản chất đạo đức của con người, là điểm xuất phát ban đầu để hình thành nên các phẩm chất đạo đức khác của cá nhân, là tiêu chuẩn đánh giá đạo đức của một con người. Con người muốn hoàn thiên về nhân cách không thể thiếu tính trung thực.
– Tính trung thực là cơ sở để xây dựng niềm tin, lòng chung thủy và những nội dung đạo đức tốt đẹp khác như cao thượng, khẳng khái, dũng cảm, vị tha.v.v…Nhờ có tính trung thực mà trong quan hệ xã hội con người tạo được niềm tin, dám dũng cảm đương đầu với thử thách và đem lại lợi ích cho xã hội.
– Tính trung thực là một đức tính quý giá, phù hợp với đạo lý làm người, nó trở thành nhu cầu của toàn xã hội, là tinh hoa văn hoá và là truyền thống cao quý của đạo đức xã hội.
Nhân dân ta cũng như nhân dân các dân tộc trên thế giới đều quan niệm làm người phải sống trung thực mới là người tốt. Trong các tiêu chuẩn để đánh giá phẩm hạnh của mỗi người, người ta vẫn đề cao tính trung thực. Trong các quan hệ xã hội, trong giao tiếp, trong sinh hoạt, tính trung thực được coi là tiêu chuẩn rất cấn thiết, là một yêu cấu rất cơ bản và phổ biến của xã hội. Vì thế khi chọn vợ, gả chồng cho con, tuyển dụng nhân viên, cất nhắc đề bạt cán bộ, thì tiêu chuẩn để chọn đầu tiên là người có đức tính trung thực.
– Thiếu tính trung thực, con người sẽ bị thoái hoá về phẩm chất đạo đức, sẽ trở thành kẻ dối trá, đạo đức giả, ba hoa, khoác lác. Những thói xấu đó gây thiệt hại cho xã hội và cho chính bản thân người dối trá.
Yêu cầu giáo dục tính trung thực
– Trong giáo dục phải nâng cao nhận thức đạo đức cho đối tượng được giáo dục về ý nghĩa của tính trung thực, của việc dũng cảm sửa chửa khuyết điểm và đấu tranh bảo vệ sự thật. Trong quan hệ với thầy giáo, với bạn bè phải thật thà ngay thẳng. Dám nhận khuyết điểm của mình, phê bình thẳng thắn với những khuyết điểm của người khác trong cuộc sống, lao động, học tập để cùng nhau tiến bộ, đem lại sự thanh thản lương tâm và có sự trưởng thành về mặt đạo đức.
– Giáo dục tính trung thực cho học sinh và sinh viên cần chú ý gắn liền với phê phán thói đạo đức giả, thái độ dối trá và sợ nói lên sự thật. Mọi hành vi đạo đức giả và dối trá là những tính xấu cần phải được lên án mạnh mẽ và loại trừ khỏi đời sống con người và xã hội.
– Giáo dục tính trung thực cho cá nhân, cần phải nâng cao ý thức trách nhiệm, ý thức nghĩa vụ đạo đức, ý thức danh dự, lòng nhân ái và tôn trọng lợi ích xã hội, khắc phục chủ nghĩa cá nhân. Vì những phẩm chất đạo đức này có mối quan hệ và tác động hữu cơ đến việc hình thành đức tính trung thực, nó bổ sung và khuyến khích con người sống phù hợp với nhân cách, đạo lý con người.
– Trong giáo dục đức tính trung thực cũng cần chú ý một nguyên tắc không được lừa dối mọi người cả trong hành động và lời nói, dđặc biệt là tránh tự lừa dối mình. Tuy nhiên, không phải tất cả mọi lời nói dối đều là phi đạo đức. Lời nói dối trong những trường hợp nhất định chỉ được chấp nhận khi nó chứa đựng nội dung nhân đạo, nhằm đem lại lợi ích chân chính cho con người, cho dân tộc và cho xã hội.
