Siêu trăng (Super moon) xảy ra khi quỹ đạo của Mặt trăng gần Trái đất nhất (perigee) vào cùng thời điểm Mặt trăng tròn. Vậy siêu trăng có gì đặc biệt? Đối với những người quan sát thiên văn, có rất nhiều thứ để xem và học hỏi.
Hiện tượng siêu trăng là gì?
Được coi là vệ tinh tự nhiên duy nhất của Trái Đất, Mặt Trăng di chuyển quanh Trái Đất theo một quỹ đạo hình oval. Khi Mặt Trăng di chuyển tới vị trí có khoảng cách gần với Trái Đất nhất (điểm cận địa), kích thước Mặt Trăng khi nhìn từ Trái Đất sẽ lớn hơn. Đặc biệt, khi Mặt Trời, Trái Đất và Mặt Trăng xếp thẳng hàng đúng thời điểm Mặt Trăng ở điểm cận địa, Mặt Trăng sẽ sáng và có kích thước lớn hơn nhiều khi nhìn từ Trái Đất, đó được gọi là hiện tượng Siêu trăng hoặc Siêu Mặt Trăng (Supermoon).
So với kích thước của Mặt Trăng tại vị trí có khoảng cách xa nhất 23 với Trái Đất trên quỹ đạo (điểm viễn địa), Mặt Trăng sáng hơn 30% và có kích thước lớn hơn 14% khi nhìn từ Trái Đất vào lúc xảy ra hiện tượng Siêu trăng.
Mặt trăng và các vệ tinh của Trái Đất chuyển động theo quỹ đạo là các đường elip mà tâm Trái Đất là một tiêu điểm. Điểm gần Trái Đất nhất trên quỹ đạo gọi là điểm cận địa (Perigee), điểm xa trái đất nhất trên quỹ đạo gọi là điểm viễn địa (Apogee)
Siêu trăng có thể là Trăng non hoặc Trăng tròn.
Lịch siêu trăng 2023
Sẽ có hai Siêu Mặt trăng vào năm 2023, Siêu trăng tiếp theo là vào ngày 2 tháng 8 năm 2023 và sau đó là Siêu trăng xanh diễn ra vào ngày 31 tháng 8.
Perigee và Apogee
Một Trăng tròn tại điểm cận địa thường được gọi là Siêu trăng. Tuy nhiên, sự kiện này thường thu hút ít sự chú ý hơn vì Mặt trăng mới không thể nhìn thấy được từ Trái đất.
Quỹ đạo của Mặt trăng quanh Trái đất không phải là một hình tròn hoàn hảo mà là hình elip, với một bên gần Trái đất hơn bên kia. Kết quả là, khoảng cách giữa Mặt trăng và Trái đất thay đổi trong suốt các tháng năm. Khoảng cách trung bình là khoảng 382.900 km (238.000 dặm).
Mặt trăng và các vệ tinh của Trái Đất chuyển động theo quỹ đạo là các đường elip mà tâm Trái Đất là một tiêu điểm. Điểm gần Trái Đất nhất trên quỹ đạo gọi là điểm cận địa (Perigee), điểm xa trái đất nhất trên quỹ đạo gọi là điểm viễn địa (Apogee)
Supermoon trông lớn hơn Micromoon.
Supermoon không phải tên chính thức
Supermoon không phải là một thuật ngữ thiên văn học chính thức. Nó lần đầu tiên được đặt ra bởi một nhà chiêm tinh học, Richard Nolle, vào năm 1979. Ông định nghĩa nó là ‘Trăng non hoặc Trăng tròn xảy ra khi Mặt trăng ở gần hoặc gần (trong vòng 90%) cách tiếp cận gần nhất với Trái đất trong quỹ đạo của nó’. Không rõ tại sao ông lại chọn phần cắt 90% trong định nghĩa của mình.
Định nghĩa Supermoon – Siêu trăng
Không có quy tắc chính thức nào về mức độ gần hay xa của Mặt trăng để đủ điều kiện là Siêu trăng hoặc Mặt trăng vi mô. Các cửa hàng khác nhau sử dụng các định nghĩa khác nhau. Do đó, Trăng tròn do một nguồn gọi là Siêu trăng có thể không đủ tiêu chuẩn là Siêu trăng bởi nguồn khác.
Các định nghĩa được sử dụng tại timeanddate.com:
- Supermoon : Một Trăng tròn (Full Moon) hoặc Trăng mới (New Moon) xảy ra khi trung tâm của Mặt trăng nhỏ hơn 360.000 km (khoảng 223.694 dặm) từ trung tâm của trái đất.
- Micromoon : Một Trăng tròn (Full Moon) hay (New Moon) diễn ra khi trung tâm của Mặt trăng là xa hơn 405.000 km (khoảng 251.655 dặm) từ trung tâm của trái đất.
Kích thước góc của Siêu trăng tròn (Super Full Moon) lớn hơn 12,5% –14,1% so với Trăng tròn siêu nhỏ (Micro Full Moon) và lớn hơn 5,9% –6,9% so với Trăng tròn trung bình (Full Moon) (trong những năm từ 1550–2650).
Tên kỹ thuật: Perigee-syzygy
Thuật ngữ kỹ thuật cho Supermoon là perigee- syzygy của hệ thống Trái đất-Mặt trăng-Mặt trời . Trong thiên văn học, thuật ngữ syzygy dùng để chỉ cấu hình đường thẳng của ba thiên thể. Một tên khác là Trăng tròn perigee.
Khi Mặt Trăng ở gần các nút Mặt Trăng trên đường đi của nó trong một chu kỳ syzygy , nó gây ra nhật thực toàn phần hoặc nguyệt thực toàn phần
Trăng tròn trông lớn hơn ở gần đường chân trời.
Trông to hơn và sáng hơn
Vì nó rất gần Trái đất nên Siêu trăng tròn trông cũng sáng hơn khoảng 30% so với Trăng tròn siêu nhỏ và sáng hơn khoảng 16% so với Trăng tròn trung bình.
Supermoon vào ngày 14 tháng 11 năm 2016, là gần nhất kể từ ngày 26 tháng 1 năm 1948 . Lần tiếp theo Trăng tròn đến gần Trái đất hơn là vào ngày 25 tháng 11 năm 2034 (ngày tính theo giờ UTC ).
Thủy triều cao hơn khi có Siêu trăng
Sự khác biệt lớn nhất giữa thủy triều lên và xuống là vào khoảng Trăng tròn và Trăng non. Trong các chu kỳ Mặt trăng này, lực hấp dẫn của Mặt trăng và Mặt trời kết hợp để kéo nước của đại dương theo cùng một hướng. Những thủy triều này được gọi là thủy triều mùa xuân hoặc thủy triều vua .
Siêu trăng dẫn đến sự biến đổi lớn hơn khoảng 5 cm (2 inch) so với thủy triều mùa xuân thông thường, được gọi là thủy triều mùa xuân perigean .
Phạm vi thủy triều là nhỏ nhất trong hai trăng bán nguyệt đầu tháng, được gọi là Mực hoặc triều xuống.
Thiên tai kích hoạt?
Mặc dù sự thẳng hàng của Mặt trời và Mặt trăng gây ra một sự gia tăng nhỏ trong hoạt động kiến tạo, nhưng những tác động của Siêu trăng lên Trái đất là rất nhỏ. Nhiều nhà khoa học đã tiến hành các nghiên cứu, và họ không tìm thấy bất cứ điều gì quan trọng có thể liên kết Siêu Mặt trăng với các thảm họa tự nhiên.
Theo NASA, sự kết hợp của Mặt trăng ở thời điểm gần nhất và lúc Trăng tròn không ảnh hưởng đến sự cân bằng năng lượng bên trong của Trái đất vì luôn có thủy triều mỗi ngày.
Nguồn: https://www.timeanddate.com/astronomy/moon/super-full-moon.html
