Vành đai Kuiper là một vòng các vật thể băng giá nằm ngay bên ngoài quỹ đạo của Sao Hải Vương. Sao Diêm Vương là Vật thể Vành đai Kuiper nổi tiếng nhất.
Mặt trời là trung tâm của hệ mặt trời của chúng ta. Nó được quay quanh bởi tám hành tinh: Sao Thủy, Sao Kim, Trái Đất, Sao Hỏa, Sao Mộc, Sao Thổ, Sao Thiên Vương và Sao Hải Vương. Nhưng bên ngoài sao Hải Vương là gì?
Ngay bên ngoài quỹ đạo của Sao Hải Vương là một vòng các thiên thể băng giá. Chúng ta gọi nó là Vành đai Kuiper.
Đây là nơi bạn sẽ tìm thấy hành tinh lùn Sao Diêm Vương. Đó là vật thể nổi tiếng nhất trong số các vật thể trôi nổi trong Vành đai Kuiper, còn được gọi là Vật thể Vành đai Kuiper, hoặc KBO.
Vị trí của vành đai Kuiper
Rìa bên trong của Vành đai Kuiper bắt đầu từ quỹ đạo của Sao Hải Vương, cách Mặt trời khoảng 30 AU. (1 AU, hay đơn vị thiên văn, là khoảng cách từ Trái đất đến Mặt trời.)
Vùng bên trong, chính của vành đai Kuiper kết thúc cách Mặt trời khoảng 50 AU. Chồng lên mép ngoài của phần chính của Vành đai Kuiper là vùng thứ hai được gọi là đĩa phân tán, tiếp tục ra ngoài đến gần 1.000 AU, với một số thiên thể nằm trên quỹ đạo thậm chí còn xa hơn.
Vành đai Kuiper được hình thành thế nào?
Các nhà thiên văn học cho rằng các vật thể băng giá của Vành đai Kuiper là tàn tích còn sót lại từ quá trình hình thành hệ Mặt trời. Tương tự như mối quan hệ giữa vành đai tiểu hành tinh chính và sao Mộc, đó là một khu vực của các vật thể có thể kết hợp lại với nhau để tạo thành một hành tinh nếu không có Sao Hải Vương ở đó. Thay vào đó, lực hấp dẫn của Sao Hải Vương đã khuấy động vùng không gian này đến mức các vật thể nhỏ, băng giá ở đó không thể kết hợp lại thành một hành tinh lớn.
Tại sao nó lại có tên là Kuiper?
Vành đai Kuiper được đặt theo tên của một nhà khoa học tên là Gerard Kuiper . Năm 1951, ông có ý tưởng rằng một vành đai các vật thể băng giá có thể đã tồn tại bên ngoài Sao Hải Vương khi hệ Mặt Trời hình thành. Ông ấy đang cố gắng giải thích xem các sao chổi có quỹ đạo nhỏ đến từ đâu. Chưa ai nhìn thấy gì ngoài đó vì khó có thể nhìn thấy các sao chổi nhỏ đi qua Sao Hải Vương ngay cả với kính thiên văn tốt nhất. Nhưng ngay cả khi không thể tận mắt chứng kiến, Kuiper đã đưa ra dự đoán. Và ông đã đúng.
Cái gì ở ngoài đó?
Có những mảnh đá và băng, sao chổi và hành tinh lùn. Bên cạnh Sao Diêm Vương, hai Vật thể thú vị khác của Vành đai Kuiper là Eris và Haumea.
Eris là một Vật thể Vành đai Kuiper nhỏ hơn một chút so với Sao Diêm Vương. Nó ở rất xa, phải mất 557 năm để quay quanh Mặt trời. Eris có một mặt trăng nhỏ tên là Dysnomia.
Một vật thể thú vị khác của Kuiper Belt là Haumea. It’s shaped like a squashed American football about 1,200 miles (1,931 km) long. Nó quay kết thúc sau mỗi vài giờ. Hình dạng và chuyển động quay kỳ lạ là do va chạm với một vật thể có kích thước chỉ bằng một nửa. Khi Haumea và vật thể khác này đập vào nhau, va chạm làm nổ tung những tảng băng lớn và khiến Haumea quay tròn.
Haumea cũng có hai mặt trăng tên là Hi’iaka và Namaka.
Tóm tắt những điều cần biết về vành đai Kuiper
- Vành đai Kuiper là một vùng không gian. Các thế giới băng giá và sao chổi ở cả hai khu vực đều nhỏ hơn nhiều so với Mặt trăng của Trái đất.
- Vành đai Kuiper là một vành đai hình bánh rán của các vật thể băng giá xung quanh Mặt trời, kéo dài ngay bên ngoài quỹ đạo của Sao Hải Vương từ khoảng 30 đến 55 AU.
- Sao chổi chu kỳ ngắn (mất ít hơn 200 năm để quay quanh Mặt trời) bắt nguồn từ Vành đai Kuiper.
- Một số hành tinh lùn trong Vành đai Kuiper có bầu khí quyển mỏng sẽ sụp đổ khi quỹ đạo của chúng mang chúng đi xa Mặt trời nhất.
- Một số hành tinh lùn trong Vành đai Kuiper có mặt trăng.
- Nhiệm vụ đầu tiên khám phá Vành đai Kuiper là New Horizons. Nó đã bay ngang qua Sao Diêm Vương vào năm 2015 và đang trên đường khám phá một thế giới Vành đai Kuiper khác.
- Lạnh và tối: Không rõ liệu các thế giới ở vùng xa xôi, lạnh giá này không có khả năng hỗ trợ sự sống như chúng ta biết hay không.
- Hành tinh giả thuyết X: Các nhà thiên văn đang tìm kiếm một hành tinh có thể giải thích quỹ đạo kỳ lạ của một số Vật thể Vành đai Kuiper. Biệt danh: Hành tinh số 9.
Nguồn tham khảo:
- https://solarsystem.nasa.gov/solar-system/kuiper-belt/overview/
