Khái niệm dòng chảy mặt:
Dòng chảy mặt (còn được gọi là dòng chảy trên mặt đất): là dòng chảy của nước xảy ra khi nước mưa dư thừa, sự tan chảy của tuyết hoặc băng, hoặc các nguồn khác chảy tràn trên bề mặt Trái đất. Lượng mưa dư thừa là phần của nước mưa không được lưu trữ trên bề mặt đất hoặc không xâm nhập vào lớp đất bên dưới.
Có hai loại dòng chảy bề mặt xảy ra trong mưa hoặc tuyết:
- Vượt quá lượng thấm: Dòng chảy tràn trên mặt đất xảy ra với đất không bão hòa. Trong thực tế, đất có thể khá khô, nhưng tính chất đất hoặc mức độ che phủ đất không cho phép thấm để theo kịp lượng mưa lớn hoặc tuyết tan nhiều. Loại dòng chảy này thường gặp nhất với lượng mưa trong thời gian ngắn. Nó cũng xảy ra thường xuyên nhất ở những khu vực có hàm lượng sét cao, hoặc nơi bề mặt bị thay đổi bởi sự nén chặt, đô thị hóa.
- Vượt quá độ bão hòa: Dòng chảy trên mặt đất xảy ra khi đất trở nên bão hòa và không còn bất kỳ không gian nào để nước thấm vào trong đất nữa. Điều này có thể xảy ra ngay cả với loại đất cho phép một lượng thấm lớn trong điều kiện gần bão hòa. Xảy ra phổ biến nhất với lượng mưa trong thời gian dài, hoặc với trường hợp mưa liên tục và các trường hợp tuyết tan. Nó cũng có thể xảy ra bất cứ nơi nào đất bị ướt và cũng phổ biến nhất ở vùng khí hậu ẩm ướt với các lưu vực dốc nhỏ hoặc phẳng.
Như vậy có thể thấy dòng chảy mặt được hình thành từ mưa và cuối cùng nó tạo thành dòng chảy trực tiếp đến các sông, suối và đổ ra biển, dòng chảy mặt và mưa có mối quan hệ được biểu thị dưới dạng vòng tuần hoàn của nước thông qua chu trình thủy văn. Một trong những thông số chính trong thiết kế và phân tích các hệ thống thủy văn là dòng chảy đỉnh hoặc trong một số trường hợp sự biến đổi dòng chảy theo thời gian tại cửa ra của lưu vực hoặc điểm thiết kế hạ lưu khác. Đánh giá của nó đòi hỏi một sự hiểu biết đầy đủ về các quá trình của tuyến dòng chảy bằng cách chuyển đổi lượng mưa dư thừa thành dòng chảy trực tiếp.
