Tại sao thời gian lại gây tranh cãi? Cảm giác như thật, luôn ở đó, không ngừng tiến về phía trước. Thời gian có trôi, chảy như sông. Thời gian có hướng, luôn luôn tiến. Thời gian có thứ tự, thứ này đến thứ khác. Thời gian có thời lượng, khoảng thời gian có thể định lượng được giữa các sự kiện. Thời gian có một đặc ân là hiện tại, chỉ có bây giờ là có thật. Thời gian dường như là nền tảng chung mà qua đó tất cả các sự kiện diễn ra, sao cho thứ tự có thể được sắp xếp theo trình tự và đo thời lượng.
Câu hỏi đặt ra là liệu những đặc điểm này là hiện thực thực tế của thế giới vật chất hay là cấu tạo nhân tạo của tâm lý con người. Thời gian có thể không giống như thời gian – sự thống nhất trơn tru này không có các bộ phận, một giai đoạn luôn tồn tại mà trên đó mọi diễn biến đều xảy ra.
Thời gian có phải là vật lý không?
Đánh giá cao thời gian là cảm nhận kết cấu của thực tế. Nhiều nhà vật lý và triết học khẳng định rằng thời gian là một ảo ảnh. Ý họ là thời gian “không có thật” là gì?
Huw Price, giáo sư triết học tại Đại học Cambridge, tuyên bố rằng ba thuộc tính cơ bản của thời gian không đến từ thế giới vật chất mà đến từ các trạng thái tinh thần của chúng ta: Một khoảnh khắc hiện tại đặc biệt; một số loại dòng chảy hoặc lối đi; và một hướng tuyệt đối.
“Cái mà vật lý mang lại cho chúng ta,” Price nói, “cái gọi là ‘vũ trụ khối’, nơi thời gian chỉ là một phần của không-thời gian bốn chiều … và bản thân không-thời gian không phải là cơ bản mà xuất hiện từ một cấu trúc sâu hơn nào đó . ”
Ông nói, chúng ta cảm nhận được một “mũi tên” hoặc hướng thời gian, và thậm chí cả nhân quả, bởi vì tâm trí của chúng ta thêm một “thành phần chủ quan” vào thực tế, “để chúng ta phóng chiếu ra thế giới viễn cảnh thời gian mà chúng ta có với tư cách là tác nhân [trong môi trường này]. ”
Hãy nghĩ về vũ trụ khối, được hỗ trợ bởi thuyết tương đối của Einstein, như một cấu trúc không-thời gian bốn chiều, nơi thời gian giống như không gian, trong đó mọi sự kiện đều có tọa độ hoặc vị trí riêng của nó trong không-thời gian. Thời gian như 1 đường thẳng kéo dài vô tận, tất cả các điểm đều là “thực”, do đó tương lai và quá khứ không kém “thực” so với hiện tại.
Thời gian là, đã, sẽ là?
Vì vậy, chúng ta đang bị lừa dối bởi quan điểm con người của chúng ta? Có phải cảm giác của chúng ta rằng thời gian đang trôi, hoặc trôi qua và có một hướng cần thiết, là sai? Chúng ta đang nhập sai cho thời điểm hiện tại?
Nhà vật lý Max Tegmark của Viện Công nghệ Massachusetts cho biết: “Chúng ta có thể miêu tả thực tế của mình như một không gian ba chiều, nơi mọi thứ diễn ra theo thời gian, hoặc như một không gian bốn chiều, nơi không có gì xảy ra [‘vũ trụ khối’] – và nếu nó thực sự là bức tranh thứ hai, sau đó thay đổi thực sự là một ảo ảnh, bởi vì không có gì thay đổi cả; tất cả chỉ ở đó – quá khứ, hiện tại, tương lai.
“Vì vậy, cuộc sống giống như một bộ phim, và không-thời gian giống như đĩa DVD,” ông nói thêm; “Không có gì về bản thân DVD đang thay đổi theo bất kỳ cách nào, mặc dù có tất cả bộ phim này đang diễn ra trong phim. Chúng tôi có ảo tưởng, tại bất kỳ thời điểm nào, rằng quá khứ đã xảy ra và tương lai chưa tồn tại, và rằng mọi thứ đang thay đổi. Nhưng tất cả những gì tôi từng nhận thức được là trạng thái não của tôi hiện tại. Lý do duy nhất khiến tôi cảm thấy mình có quá khứ là não của tôi chứa ký ức. ”
Andreas Albrecht, một nhà vũ trụ học lý thuyết tại Đại học California, Davis, cho biết: “Thời gian không còn nữa”. “Nó được gọi là tham số bên ngoài – tham số độc lập trong phương trình [cổ điển] của chuyển động. Vì vậy, thời gian – thời gian mà chúng ta biết kể từ khi chúng ta học cách cho biết thời gian trên đồng hồ – dường như biến mất khi bạn học vật lý, cho đến khi bạn đạt đến thuyết tương đối .
“Bản chất của thuyết tương đối là không có thời gian tuyệt đối, không có không gian tuyệt đối. Mọi thứ đều là tương đối. Khi bạn cố gắng thảo luận về thời gian trong bối cảnh của vũ trụ, bạn cần một ý tưởng đơn giản rằng bạn cô lập một phần của vũ trụ và gọi nó là của bạn. đồng hồ và sự tiến hóa thời gian chỉ nói về mối quan hệ giữa một số phần của vũ trụ và thứ mà bạn gọi là đồng hồ của mình.”
Julian Barbour, một nhà vật lý người Anh, mô tả thời gian là “một chuỗi liên tiếp của các bức ảnh, liên tiếp của các bức ảnh chụp nhanh, thay đổi liên tục cái này sang cái khác. Tôi đang nhìn bạn; bạn đang gật đầu. Nếu không có sự thay đổi đó, chúng ta sẽ không có bất kỳ khái niệm nào về thời gian. ”
“Isaac Newton,” Barbour lưu ý, “nhấn mạnh rằng ngay cả khi hoàn toàn không có gì xảy ra, thời gian sẽ trôi qua, và tôi tin là hoàn toàn sai.”
Đối với Barbour, thay đổi là có thật, nhưng thời gian thì không. Thời gian chỉ là sự phản ánh của sự thay đổi. Từ sự thay đổi, bộ não của chúng ta tạo ra cảm giác về thời gian như thể nó đang chảy. Như anh ấy nói, tất cả “bằng chứng mà chúng ta có về thời gian được mã hóa trong các cấu hình tĩnh, mà chúng ta nhìn thấy hoặc trải nghiệm một cách chủ quan, tất cả chúng phù hợp với nhau để làm cho thời gian có vẻ tuyến tính.”
Tất cả không phải là huyễn hoặc?
Nhưng không phải tất cả các nhà vật lý đều sẵn sàng giảm thời gian xuống trạng thái hạng hai.
John Polkinghorne, một nhà vật lý lượng tử và là linh mục Anh giáo, tin rằng dòng chảy và hướng của thời gian là có thật và không ngừng. Ông nói, đó là một “lập luận sai lầm”, khi sử dụng thuyết tương đối để khẳng định rằng thời gian là ảo ảnh, “bởi vì không người quan sát nào có kiến thức về một sự kiện ở xa, hoặc sự đồng thời của các sự kiện khác nhau, cho đến khi họ không rõ ràng trong quá khứ của người quan sát đó. , do đó, lập luận đó tập trung vào cách các nhà quan sát tổ chức mô tả của họ về quá khứ và không thể thiết lập thực tế của tương lai đang chờ đợi. ”
Polkinghorne bác bỏ khái niệm vũ trụ khối tĩnh của không gian và thời gian cùng nhau. Ông nói: “Chúng ta đang sống trong một thế giới đang mở ra và trở thành.
Fotini Markopoulou-Kalamara, một nhà vật lý lý thuyết tại Viện Perimeter, nói, “Tôi có kinh nghiệm đau buồn của các nhà vật lý nói với tôi rằng thời gian không có thật. … Nó khiến tôi bối rối, bởi vì thời gian dường như là thực. Mọi thứ xảy ra. Khi tôi vỗ tay bàn tay, nó đã xảy ra.… Tôi muốn nói rằng thuyết tương đối rộng không phải là lý thuyết cuối cùng hơn là nói rằng thời gian không tồn tại. ”
Thời gian là xung đột cơ bản giữa thuyết tương đối và cơ học lượng tử, được đo lường và dễ uốn nắn trong thuyết tương đối trong khi được giả định là nền (và không phải là quan sát được) trong cơ học lượng tử. Đối với nhiều nhà vật lý, trong khi chúng ta trải nghiệm thời gian như thật về mặt tâm lý, thì về cơ bản thời gian không thực. Ở những cơ sở sâu xa nhất của tự nhiên, thời gian không phải là một yếu tố hay khái niệm nguyên thủy, bất khả tư nghị cần thiết để xây dựng nên thực tại.
Ý tưởng rằng thời gian không có thật là phản trực giác. Nhưng nhiều ý tưởng về cách thế giới vận hành mà nhân loại đã cho là điều hiển nhiên đã đòi hỏi một sự suy nghĩ lại hoàn toàn. Như Tegmark đã nói, “Có rất nhiều thứ trong vật lý mà chúng tôi nghĩ là cơ bản hóa ra chỉ là ảo ảnh, đến nỗi chúng tôi đang đặt câu hỏi về mọi thứ – thậm chí cả thời gian.”
Thực tế là gì phụ thuộc vào thời gian là gì. Có phải thời gian là không thể thay đổi, cơ bản, là một mô tả cuối cùng của thực tế nền tảng? Hay là cảm giác chủ quan của chúng ta về thời gian trôi chảy, được tạo ra bởi bộ não của chúng ta tiến hóa cho các mục đích khác, là một ảo ảnh?
Có nhiều ý kiến khác nhau, nhưng nhiều nhà vật lý và triết học hiện nay nghi ngờ rằng thời gian là không cơ bản; đúng hơn, thời gian xuất hiện từ một cái gì đó cơ bản hơn – một cái gì đó phi thời gian, một cái gì đó hoàn toàn khác (có lẽ là một cái gì đó kín đáo, lượng tử hóa, không liên tục, trơn tru).
Tất nhiên, lựa chọn thay thế là trực giác chung của chúng ta: thời gian trôi chảy, hiện tại siêu đặc biệt là khoảnh khắc thực sự duy nhất, và bản chất sâu xa của thực tại là một trong những điều đang trở thành.
Tôi không thể quyết định.
Nguồn tham khảo:
- https://www.space.com/29859-the-illusion-of-time.html
