Hiện tượng Eclipse (Thiên thực) là gì?
Eclipse (Thiên thực) là hiện tượng xảy ra khi một thiên thể như mặt trăng hoặc hành tinh di chuyển vào bóng của thiên thể khác. Hãy cùng tìm hiểu về hai dạng thiên thực trên Trái đất.
Lunar Eclipse – Nguyệt thực là gì?
Xem bài viết chi tiết về Nguyệt thực
Mặt Trăng chuyển động theo quỹ đạo quanh Trái đất. Đồng thời, Trái đất quay quanh Mặt trời. Đôi khi Trái đất di chuyển giữa Mặt trời và Mặt trăng. Khi điều này xảy ra, Trái đất chặn ánh sáng Mặt trời mà Mặt trăng thường phản chiếu. (Ánh sáng mặt trời này là nguyên nhân khiến Mặt trăng tỏa sáng.) Thay vì ánh sáng chiếu vào bề mặt Mặt trăng, bóng của Trái đất rơi trên Mặt trăng. Đây là hiện tượng nguyệt thực của Mặt trăng hay còn gọi là nguyệt thực (Lunar Eclipse). Nguyệt thực chỉ có thể xảy ra khi Mặt trăng tròn.
Có thể nhìn thấy nguyệt thực từ Trái đất vào ban đêm. Có hai loại nguyệt thực chính:
- Nguyệt thực toàn phần.
- Nguyệt thực một phần.
Nguyệt thực toàn phần xảy ra khi Mặt trăng và Mặt trời nằm ở hai phía hoàn toàn đối diện của Trái đất. Mặc dù Mặt trăng nằm trong bóng của Trái đất, nhưng một số ánh sáng mặt trời chiếu tới Mặt trăng. Ánh sáng mặt trời đi qua bầu khí quyển của Trái đất, sẽ lọc bỏ hầu hết ánh sáng xanh. Điều này làm cho Mặt trăng có màu đỏ đối với con người trên Trái đất.
Nguyệt thực một phần xảy ra khi một phần của Mặt trăng đi vào bóng của Trái đất. Trong nguyệt thực một phần, bóng của Trái đất xuất hiện rất tối ở phía Mặt trăng đối diện với Trái đất. Những gì mọi người nhìn thấy từ Trái đất trong nguyệt thực một phần phụ thuộc vào cách Mặt trời, Trái đất và Mặt trăng thẳng hàng.
Nguyệt thực thường kéo dài trong vài giờ. Ít nhất hai lần nguyệt thực một phần xảy ra mỗi năm, nhưng nguyệt thực toàn phần rất hiếm. Nó là an toàn để xem một nguyệt thực.
Solar Eclipse – Nhật thực là gì?
Xem bài viết chi tiết về Nhật thực
Đôi khi khi Mặt trăng quay quanh Trái đất, Mặt trăng di chuyển giữa Mặt trời và Trái đất. Khi điều này xảy ra, Mặt trăng chặn ánh sáng của Mặt trời chiếu tới Trái đất. Điều này gây ra thiên thực của Mặt trời hay Nhật thực (Solar Eclipse). Trong nhật thực, Mặt trăng phủ bóng lên Trái đất.
Có ba loại nhật thực chính:
- Nhật thực toàn phần: Nhật thực toàn phần có thể nhìn thấy từ một khu vực nhỏ trên Trái đất. Những người nhìn thấy nguyệt thực toàn phần nằm ở trung tâm bóng của Mặt trăng khi nó chạm vào Trái đất. Bầu trời trở nên rất tối, như thể là ban đêm. Để xảy ra hiện tượng nguyệt thực toàn phần, Mặt trời, Mặt trăng và Trái đất phải nằm trên một đường thẳng.
- Nhật thực một phần: Điều này xảy ra khi Mặt trời, Mặt trăng và Trái đất không thẳng hàng chính xác. Mặt Trời dường như có một bóng đen trên một phần nhỏ của bề mặt của nó.
- Nhật thực hình khuyên (an-yə-lər): Nhật thực hình khuyên xảy ra khi Mặt trăng ở xa Trái đất nhất. Vì Mặt Trăng ở xa hơn, nó có vẻ nhỏ hơn. Nó không cản toàn bộ tầm nhìn của Mặt trời. Mặt Trăng ở phía trước Mặt Trời trông giống như một đĩa tối nằm trên một đĩa màu Mặt Trời lớn hơn. Điều này tạo ra những gì trông giống như một vòng xung quanh Mặt trăng.
Trong một lần nhật thực, Mặt trăng đổ hai bóng xuống Trái đất.
- Vùng Bóng tối (əm-brə): Bóng này nhỏ dần khi nó đến Trái đất. Nó là tâm tối của bóng Mặt trăng. Những người đứng trên umbra sẽ nhìn thấy nguyệt thực toàn phần.
- Vùng nửa bóng tối – penumbra (pə-ˈnəm-brə): Chiếc penumbra càng lớn khi nó đến Trái đất. Những người đứng trong penumbra sẽ nhìn thấy nguyệt thực một phần.
Nhật thực xảy ra 18 tháng một lần ở một nơi nào đó trên Trái đất. Không giống như nguyệt thực, nhật thực chỉ kéo dài vài phút.
Đừng bao giờ nhìn thẳng vào Mặt trời: Làm như vậy có thể làm hỏng đôi mắt của bạn vĩnh viễn! Bạn phải sử dụng thiết bị an toàn thích hợp để xem bất kỳ loại nhật thực nào.
Tại sao nghiên cứu thiên thực?
Cách đây hàng trăm năm, khi con người quan sát Mặt trăng trong hiện tượng nguyệt thực, họ đã nhìn thấy bóng của Trái đất trên Mặt trăng và phát hiện ra rằng Trái đất hình tròn. Ngay cả sau ngần ấy năm, các nhà khoa học vẫn đang tìm hiểu về Mặt trăng từ các hiện tượng nguyệt thực. Vào tháng 12 năm 2011, Tàu quỹ đạo do thám Mặt Trăng của NASA đã thu thập dữ liệu về cách mặt ngày của Mặt Trăng (mặt luôn đối diện với Trái Đất) nguội đi nhanh như thế nào trong khi xảy ra nguyệt thực. NASA có thể tìm hiểu bề mặt của Mặt trăng được tạo ra từ dữ liệu này. Nếu một khu vực trên bề mặt Mặt trăng bằng phẳng, nó sẽ nhanh chóng nguội đi. Các nhà khoa học sử dụng dữ liệu này để biết khu vực nào trên Mặt trăng gồ ghề với đá tảng và khu vực nào bằng phẳng.
Các nhà khoa học sử dụng nhật thực như một cơ hội để nghiên cứu vầng hào quang của Mặt trời. Corona là lớp trên cùng của Mặt trời. Trong nhật thực hình khuyên, NASA sử dụng các thiết bị không gian và mặt đất để xem vành nhật hoa khi Mặt trăng chặn ánh sáng chói của Mặt trời.
Hãy nhớ rằng đừng bao giờ nhìn thẳng vào Mặt trời: Làm như vậy có thể làm hỏng đôi mắt của bạn vĩnh viễn!