Công nghệ thủy canh là gì? Ưu nhược điểm của kỹ thuật thủy canh

1. Thủy canh là gì?

Thủy canh thường được định nghĩa như là “trồng cây trong nước”. Tuy nhiên do có rất nhiều môi trường tổng hợp được sử dụng để trồng cây nên có thể mở rộng định nghĩa thủy canh là “trồng cây không sử dụng đất”.

Từ nhiều thế kỷ trước ở Amazon, Babylon, Ai Cập, Trung Quốc và Ấn Độ, con người đã biết sử dụng phân bón hòa tan để trồng dưa chuột, dưa hấu và nhiều loại rau củ khác. Sau đó các nhà sinh lý thực vật bắt đầu trồng cây trong môi trường dung dịch dinh dưỡng đặc biệt để thí nghiệm và gọi là “nuôi cấy dinh dưỡng”. Năm 1929, William F. GoGGoricke (Tiến sĩ tại Đại học California, Mỹ) đã thành công trong việc trồng cây cà chua đạt kích thước 7,5 m trong dịch dinh dưỡng. Ông gọi hệ thống mới này là “thủy canh” (“Hydroponic” – theo tiếng Hy Lạp, “hydros” nghĩa là “nước” và “ponos” nghĩa là “làm việc”). Từ đó, thủy canh được ứng dụng và phát triển rộng rãi, mở rộng thành các phương pháp trồng cây trong môi trường rắn trơ sử dụng dung dịch dinh dưỡng.

Việc trồng cây không có đất thật sự đem lại rất nhiều thuận lợi khi sử dụng một môi trường sạch khuẩn và không phải lo lắng đến việc trừ cỏ dại, trừ sâu và các côn trùng có hại trong đất. Hơn nữa khi dùng kỹ thuật thủy canh, cây trồng sẽ được sinh trưởng trong một môi trường sống có đầy đủ các thành phần dinh dưỡng thiết yếu. Do vậy cây sẽ phát triển nhanh hơn, đối với cây rau và hoa việc canh tác cũng đơn giản hơn. Một thuận lợi lớn của kỹ thuật thủy canh là cho phép thiết lập hệ thống nuôi trồng tự động. Khi sử dụng hệ thống này, thời gian chăm sóc cây trồng có thể linh hoạt được.

Trong tương lai, khi dân số ngày một gia tăng, đời sống được nâng cao, đất trồng trọt trở nên khan hiếm, thì kỹ thuật thủy canh sẽ dần thay thế phương pháp trồng trọt truyền thống vì nó không những mang lại lợi nhuận khổng lồ cho ngành nông nghiệp, mà còn giúp giữ gìn môi trường được trong sạch, đây chính là mục tiêu được coi trọng hàng đầu để góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của con người.

2. Ưu nhược điểm của kỹ thuật thủy canh

a. Ưu điểm của kỹ thuật thủy canh:

– Không cần đất, chỉ cần không gian để đặt hộp dụng cụ trồng, do vậy có thể triển khai ở những vùng đất cằn cỗi như hải đảo, vùng núi xa xôi cũng như tại sân thượng, ban công của mỗi gia đình.

– Không phải làm đất, không có cỏ dại, không cần tưới nước.

– Trồng được nhiều vụ, có thể trồng trái vụ.

– Không phải sử dụng thuốc trừ sâu bệnh và các hóa chất độc hại khác.

– Năng suất cao vì có thể trồng liên tục.

– Sản phẩm hoàn toàn sạch, đồng nhất, giàu dinh dưỡng và tươi ngon.

– Không tích lũy chất độc hại, không gây ô nhiễm môi trường.

– Không đòi hỏi lao động nặng nhọc, người già, trẻ em đều có thể tham gia hiệu quả.

b. Nhược điểm của kỹ thuật thủy canh:

– Vốn đầu tư ban đầu cao do chi phí về trang thiết bị cao. Tuy nhiên, chi phí này không phải là cao nếu đem so sánh nó với những chi phí phải trả để diệt sâu bệnh và côn trùng, thuê nhân công. Hơn nữa các máy móc thiết bị đều có thể tái sử dụng nhiều lần nên chỉ tốn chi phí đầu tư ban đầu.

– Đòi hỏi trình độ chuyên môn kỹ thuật cao để sản xuất có hiệu quả. Điều này gây trở ngại cho việc mở rộng đại trà phương pháp thủy canh.

– Trong quá trình hấp thu các chất dinh dưỡng, thực vật làm thay đổi độ pH trong dung dịch thủy canh. Do đó, cần phải điều chỉnh pH mỗi ngày. Giá trị pH thích hợp là khoảng 5,8-6,5. Giá trị pH càng lệch khỏi khoảng này thì mức độ ảnh hưởng không tốt lên hệ thống thủy canh càng lớn.

– Ngoài ra, những yếu tố tác động làm thay đổi đột ngột môi trường cũng như việc cung cấp chất dinh dưỡng hay tưới nước không đúng có thể gây ra các triệu chứng rối loạn sinh lý ở cây (như hiện tượng thối quả, nứt quả ở cây cà chua).